Banga piştgiriya Vilks

 19.05.2010

Li derdora 2000 kes berî nîvroyê roja çarşemê banga ku komeke xwendekarên Uppsalayê li ser înternetê dabûn destpêkirin, îmze kir. Ew dixwazin ku mecal bê dayîn ji bo ku hunermend Lars Vilks'î dersa xwe, ya ku li zanîngeha Uppsala'yê di nêvî de hatibû astengkirin, bi dawî bike.

Di dersê de Lars Vilks’î fîlmek nişan dabû ku tê de zilamên homoseksuel yên bi maskeyên ku dirûvê pêxember Muhemmed dide hebûn. Li ser vê kela hinek kesên temaşevan rabibû û wan êrîşî Vilks'î kiribû. Ev bûyer bibû sedema ku ders di nêvî de bê birrîn.

Li gorî banga înternetî, ew ne êrîşeke tenê li şexsê Lars Vilks'î ye "lê wiha jî êrîşeke giştî ye li mafê derbirîna azad û bi taybetî jî li azadiya akademîk ya li zanîngehên me." 
Di heman demê de van rojên dawiyê rexne tên girtin li wê ku azadiya derbirînê ya Lars Vilks'î têra xwe nehatiye parastin. Yek ji rexnegîran Johan Lundberg yê redaktorê giştî yê kovara lîberal Axess’ê ye:
- Eşraf bi awayê pêwist nebûye xwediyê helwesteke zelal li ser mijara mecalê Vilks'î yê nîqaşa têgeha hunerê û cîhana hunerê de, dibêje Johan Lundberg.
Lundberg tevî Paulina Neuding ya ji kovara Neo'yê, di gotareke di rojnameya Dagens Nyheter'ê de bi taybetî rexneyê li seroka Klûba weşangeran (Publicistklubben) Ulrika Knutsson'ê dikin û dibêjin ew "avê li aşê îslamistên feryadkar" dike.
- Ew gotinên vala ne, bi dîtina min. Ez yekemîn kes im ku mafê Vilks'î yê tehrîkirinê diparêze. Lê rexnegirtina li Vilks'î jî beşek ji heman derbirîna azad e, dibêje Ulrika Knutsson.

ji Radyoya Swêdê 

Muslumanên Ciwan dijminê homoseksulan dawetê konferansê kirin

24.03.2010

Rêxistina Muslumanên Ciwan ya Swêdê ji bo konferansekê dawiya hefteyê axaftvanekî ku bi dijminiya xwe ya li dijî homoseksuelan tê nasîn dawet kiriye. Mirovê ku navê wî Sheik Abdullah Hakim Quick e, di daxuyaniyên xwe yên berê de gotibû ”homoseksuel komekî civakê ya herî bi talûke ye û divê cezayê wan kuştin be”. Van gotinên wî di malpera Enjoy Islam de hatine belavkirin.

Lê serokê Rêxistina Muslumanên Ciwan, Mohammed Kharraki dibêje haya wan ji helwesta dijminane ya Sheik Abdullah Hakim Quick tune bû, lê dîsa jî ewê bihêlin ku ew di konferansê de biaxive, ji ber ku ewê axaftina xwe li ser ciwanan bike û ilhama pêşkeftinê bide ciwanan.

Ji ber vê yekê rêxistina ji bo wekheviya tercihên seksî RFSL mebesta Muslumanên Ciwan di cîh de nabîne, ji ber ku Hakim Quick bi taybetî jî ji bo ciwanan mînak e û dive îlham bide wan, dibêje Ulrika Westerlund, cîgira serokê RFSL.

ji Radyoya Swêdê

Xebata wekheviya cinsî beriya 30 salan encam da

30.07.2009

Festîvala Pride ya berdewam e di vê hefteyê de li Stockholmê tên pîroz kirin bi awayên cuda di temamê bajar de, lê ne herdem bi serbestî li Swêdê festîvalek wisa hatiye li dar xistin û bi vî awayê eşkerê mafê herkesî ji aliyê seksualîteyê de, cins de hatiye ronî kirin.

Dîrokeke vê yekê heye, bîranîneke girin ji vî aliyê de beriya 30 salan bû dema grûpek ji yekîtiya wekheviya seksuel/ cinsî ve derenceyên dezgeha giştî ya karûbarên civakî dagîr kirin. Ew bûyera bala birêvebirê giştî kişand û bandor kir ku êdî nema hate nerîn li kesên homoseksuel wekî kesên bi nexweşiyeke taybetî.

Barbro Westerholm wê demê nû bûbû birêvebira giştî û pêştir de jî bû siyasetmedareke navdar di partiya gel ya swêdî de. Û ew wekî her sal mêvaneke birêz û giring e di festîvala Pride de:

-  Bi rastî xweş e. Wê demê, dema êrîşî derenceyên derbasbûna avahiyê kirin bi hejmara xwe wek tevgerek ber deriyên me tijî kirin. Sala par 30 000 kes beşdar bûn di meşê de, ji bilî wan jî 300 000 kes rawestiya bûn û li çepikan dixistin, sitran digotin, me hembêz dikirin em yên beşdarî meşê bûbûn.

Giriyê mirov tê dema mirov hizra xwe dike ku di 30 salan de guhertin çêbûye, ev pîroz kirin dê ne mumkin baya beriya 30 salan. Ku ji ber evîna mirov bo kesekî, li mirov bên nerîn wekî nexweşek bi dîtina min şaş bû, lê piştî hewildana pênc salan guhertin hêdî hêdî diyar bûn:

-  Min nikarîbû li evîna navbera du kesan de binerim wekî nexweşiyeke taybetî, çi ev herdu kes ji heman cinsî bin yan ji du cinsên cuda bin. Îca min got: emê vê yekê durist bikin, lê wan ji destpêkê de ji min bawer nedikirin ji ber ku dezgeha min têde kar dikir ji wan re ev yeka qebûl nedikir ew pênc sal bûn. Lê min ji wan re soz da ku wê ev yeka bi ser bikeve. Piştî gelek civînên bi hev re, du heyv derbas bûn û homoseksuelite êdî nema wekî nexweşiyekê hate lê nerîn. Bo min ev yeka gelekî giring bû.

Ji wê demê de xebata bo mafên homoseksuelan û biseksuelan destpêkir ji aliyên civakî û qanûnî de, Barbro Westerholm pirsa jiyana wan ya cotî birêve bir di pêştir de jî û bû seroka karên lêkolînê. Ji ber piştgîriya wê ji van pirsan re, gelek êş û derd kişandin ji aliyê kesên dijî mafên homoseksuela, nameyên tehdîdê ji wê re hatin malê, ji aliyê olî ve jî ser wê re nifir barandin.

Herçend qanûn hatinin guhertin îro hîna jî pêwîstiya xebatê maye, li gor Barbro Westerholm astengiyên civakî henin bo kesên transseksuelin îro û ew dixwaze giraniyê deyne ser pirsên wan. Mafên wan hîna nehatiye eşkere kirin.

- Belê, astengiyên wan in û hem jî pirsa zarokan di têkirliyên homo/biseksuel de. Astengiyên girêdayê kesên transseksuelin pirsa girêdayê bi nav kirinê ye û astengiyên girêdayê guhertina cins bi xwe ye. Ji aliyê warê lênerîna tenduristiya swêdî ve gelekî ne alîkarin di vî warî de û pêşdadweriyên wan henin hember wekî nimûne ciwanên ji nişkave dibînin ku kesayetiya wan di laşekî şaş de nin. Ev yeka dihêle ku çavên xwe baş nadin wan ciwanin û dibe encamên ku ev ciwan bi wê diêşin û dawîyê jî dibe ku bi destên xwe xwe dikujin.

Barbro Westerholm dibîne ku berpirsiyariya siyasetmedaran heye ji vî aliyî ve, herçend tên dîtin îro roj ku mafên kesên homoseksuel, biseksuel û transseksuel bi pêşve çûye li Swêdê, lê dîsan jî pêwîstiya xebateke berdewam heye ji vî warî de.

ji Radyoya Swêdê

Zewaca navbera du kesên ji yek cinsî kare bibe mafekî qanûnî

1 04 2009

Îro çarşem dê parlamana Swêdê dengdanê li dar bixe derbarê pêşniyara sazkirina qanûneke zewacê navbera cotên yekcinsî.

Ev pêşniyara dibêje ku zewac ji mafê wan kesan e yên dixwazin bizewicin bi kesên ji heman cinsî, û ne tenê bêne nivîsandin resmî wekî cotek bihevre dijîn. Lê ev qanûna dê tenê durist be di mahr birîna sivîl ya nêgirêdayê olan. Kesên mahran dibirin di dêran de karin hem di pêştir de jî qebûl nekin mahra cotên homoseksuel bibirin.
Tên bawer kirin ku ev pêşniyara dê bên qebûl kirin ji ber ku hemû partiyên parlamanê bi wê ren in, ji bilî partiya Kristdemokraterna û ev qanûna dê dest pê bike ji 1 maj de, heyva gulanê.
Di gelek salan de pêşniyareke mîna vê hatiye şîrove kirin û hem jî rexne kirin, ji aliyê gelek partiyan pêşniyarên derbarê vê mijarê hatininn pêşkêş kirin, lê nuha bêhtirînê partiyan yekin bi vê pêşniyar herî dawî de, ji bilî partiya Kristdemokraterna. Guhertinek ji guhertinên li dar ketinin ew e ku cotên beriya nuha hatinin nivîsandin dê ne bi awayekî automatîk bên qeyid kirin wekî zewaceke resmî, lê ev yeka beşek bû di pêşniyara hatiye pêşkêş kirin. Dê bibe karekî bi dilxwazî.
Kristdemokraterna, her şeş partiyên din yên di parlananê de sûcdar dike bo amadekirineke necidî ya vê pêşniyarê. Partiya Kristdemokraterna bawer dike ku di pêştir de keşe dê bên mecbûr kirin ku mahra cotên yekcinsî bibirin. û ev yeka kare jî hesan bibe ser wan wekî cudatîkirinê.
Kristdemokraterna pêşniyareke din pêşkêş dikin têde dixwazin ku qanûneke hiqûqî ya sîvîl bo hevjiyaniyê, ev yeka tê bi manaye ku êdî ne ji mafên dêran e ku mahra cotan bibirin li gorî ola krîstiyanî û zewac dibe pirseke sîvîl.
Hemû cot bi vê yekê karin bizewicin bi awayekî cîvîl, wê demê îmkana pîroz kirina zewacê dê her peyda bibe di dêran de, lê bêyî wateyeke qanûnî. Ta nuha hîna nediyare bê dêr li kîja alî radiweste di pirsa zewaca cotên yekcinsî. Gelek keşe naxwazin mahra cotên ji yekcinsî bibirin û ji ber vê yekê şîorveyên gerim di dêran de hatiye li dar xistin derbarê ku dêr mafê mahir birînê ji karê xwe ra bike.
Di oktober, heyva dehan de dê Svenska kyrkan, dêra swêdî, biriyara xwe wergirin bê mafê mahir birînê bihêlin du hundirê dêrê de yan na.

jî Radyoya Swêdê 

Li 24'emîn mêrî digere!

Helbet ev rekorek e: Ew 68 salî ye, heta niha 23 caran zewiciye û niha 24'emîn mêrî digere. Linda Wolge yekem car di 16 saliya xwe de zewicî. Heta niha 23 caran zewecî û bi vê yekê wekî jina ku herî zêde zewicî ye ket Pirtûkan Rekoran Giunnessê. Zewaca wê ya herî dirêj 7 sal berdewam kir û zewaca herî kurt jî tenê 36 deqîqe dom kir!

Li gor gotina wê du mêrên wê homoseksuel derketine û diduyan jî lê îxanet kiriye û niha ev 10 sal in ew ezeb û li mêrekî digere. Ew  dibêje ku wê tu demê bi mêrên xwe re îxanet nekiriye, lê her mêr ketine dû wê. Ji nav mêrên wê jî, wê herî zêde ji Jack Gourley hez kiriye.

ji DiyarName

YE: Ji bo ku kirîzên nûh rû nedin, divê Tirkîye di destûra xwe de reforman bike!

Di Komîteya Binî ya Mafê Mirovan ya Parlamentoya Ewropa (YE) yê de, Doza girtina AKP yê û Qarneya mafê mirovan hat nîqaşkirin. Serokê Mêza Giştî ya Tirkîyeyê ya Geşkirinê ya Komîsyona YE`yê Jean-Chiristphe Filori got ku, ji ber doza girtina AKP yê bal ji ser reforman dûrket. Û dibêje, ”ji bo rû nedana kirîzên din, em şîretê li Tirkîyeyê dikin ku di destûra xwe de reforman pêk bîne”. Her wiha Filorî amaje pê dike ku, ”di vî dema guherînê de, dûrketina Tirkîyeyê ji reforman, dê bibe egerê kirîzên din. Û divê Tirkîye Qanûna Girtina Partîyan biguhere”.

Filorî dibêje, gûhertina xala 301 ya Destûra Cezayê û qebûl krina qanûna Weqfan jî, dîyadike, ku di salekî de, di warê mafê mirovan de reformên giring pêkhatine û dibêje:”Em nikarin bêjin ku di Tirkîyeyê de pêşveçûn tune ye. Li gor 10 salên bihorî îro li Tirkîyeyê gelek guherîn heye. Helbet ji bo guherîna bîr û çand jî gelek dem divê”.

Filori, em ji pêngavên Tirkîyeyê yên aborîyacivakî ya li ”Başûrêrojhilat” (Bakûrê Kurdistan) ya wek GAP`ê û biryara weşana bi kurdî di TRT yê de kêfxweşin û li hêvîya pêngavê nû ne.

Filori dîyar dike ku, Komisyona YE ji girtina Komela Lambdaistanbul Lezbîyen Gay, Biseksûel, Travestî, Transeksûel (LGBTT) ya bi biryara dadgehê jî bi gumane.

Daxwaz ji Tirkiyeyê kir ku ji bo pêşvebirina mafên mirovan, di Destûra Bingehîn de guhertinan çê bike.


ji Rizgarî

În 15 çileya pêşîn 2006

Di bernameya îro de:

Karmenda Zayele Senem Alp xelata “hevpeyvîna herî baş ya 2006” wergirt.

Faîza bankeyan
Dema noel, eyda zayînê û serê salê nêzîk dibe xelk ji her car zêdetir mesrefê dikin. Carna ûsa dibe ku mecbûr diminîn ji bakayan deyn bigrin û dikevin bin bandora faîza giran ya bankayan. Rapora: Hassan Noor

Ez homoseksuelim
Taner xortekî kurde û homoseksuele. Wî xwe berê 5 sala wek homoseksuel eşkere kir. Ew bahsa xwe û rewşa xwe dike. Ji dê û bavê kurdan re banga wî heye ku ew zarokê xwe ji ber homeseksueliyê redd nekin. Rapora: Senem Alp

Çûkên ku  koç dikin
Dema zivistan tê û sar dibe cûk ji welatên sar koç dikin welatên germtir. Bi hezaran çûk bi hev û din re bi rojan difirin ji bona ku bighîjîn cîyekî germtir ku lê xwarin hebe.     Rapora: Şukran Kavak.

ji RS