Volta Çark: Mirov li girtîgehê LGBT’î bin

STENBOL - ZEYNEP KÛRAY / ANF
23.06.2015
 
Rosîda Koyûncû bi pirtûka xwe ya ‘Volsta Şark:Mirov li girtîgehê LGBT’î bin’ zilma li ser kesên trans yên girtîgehê tîne rojevê. 17 kesên trans ên bi vegotinên xwe pirtûk amade kirine, hinek ji wan rastî taciz, tecawiz û gotinên nefretê hatine. Koyûncû ku ji ANF’ê re axivî diyar kir ku kesên trans ê ku mehkûmî hucreya yek kesî tên kirin, ji kîjan sûcê dibe bila bibe, bikevin girtîgehê rastî newekheviyek mezin tên.

Rosîda Koyûncû diyar kir ku ew ji Amedê ye û 26 salî ye, aktîvîstê LGBT’iye. Koyûncû li ser fikra ku çawa pirtûk nivîsiye jî wiha got: “Ez li pêşberî girtiyan her tim bi hestyar bûm. Ji bo dengê wan bidim bihistin min xebat meşandiye. Di vê çarçoveyê de ez di Radyoya Nor de ji bo girtiyan bernameyê çêdikim. Ez her Şemî beşdarî civînên ÎHD’ê yên ji bo balê bikişînin ser rewşa girtiyên nexweş, dibim. Di heman demê de beşdarî xebatên Komeleya Civaka Înfaza Cezayê dibim. Di gelek panel û projeyên di vê çarçoveyê de cih digirim.  Koma mahpusên hewcedariyê taybet, zêdetir têkildarî girtiyên astengdar, biyanî û LGBT’î de xebatan dimeşîne. Ez jî destekê didim van xebatan. Dema min ev xebat dimeşand min hîn kir jinek trans a bi navê Avşa ya li girtîgeha Tîpa F ya Bafrayê dimîne ev 40 roje di gireva birçîbûnê de ye. Min ev ji parvekirinên facebookê hîn kir. Di encama lêkolîn û şandina nameyan de min hîn kir ku çima Avşa ketiye grevê. Avşa li girtîgeha Gîresunê ji aliyê gardiyanekî ve rastî tecawizê tê, serî li dadgehê dide lê dadgeh dozê qebûl nake. Piştre serî li Cezaya Giran dide û gartiyan 8 sal û 9 mehan ceza digire û ji peywirê tê girtin. Avşa ji ber ewlehiyê dişînin girtîgehên din.  Li her girtîgehên din jî rastî zext û tacîzê tê. Ev li Bafrayê jî didome. Dozê vedike lê encamê nagire. Piştre hewl dide înxatar bike. Dawî bi du hevalên xwe re dikeve grevê. Piştî greva birçîbûnê ya 60 rojî şûnde bi Osman Ercan yên bûyer daye bihistin re surgunê girtîgehek din tê kirin.

'ZEXTA HERÎ MEZIN LI SER KESÊN TRANS TÊ KIRIN'
Rosîda Koyûncû bal kişand ser zextên li ser LGBT’iyan tê kirin û diyar kir ku ev pirtûk di encama hevdîtin û lêkolînên bi kesên LGBT’î re amade kiriye û got: “Ez salekê li ser xebitîm. Ez bi gelek jinan re rûniştim. Di pirtûkê de min piranî cih da vegotinên jinên trans. Li girtîgehan kesekî hevzayend dikare xwe veşêre lê yekî trans nekare vê bike. Sedem jî ev e. Ji ber vê jî herî zêde kesên trans li girtîgehan rastî zextan tên. Dema ji Wezareta Dadê tê pirsîn tê gotin ku li girtîgehan 95 girtiyên LGBT’î hene.  Lê di nav vê hejmarê de mêrên hevzayend an jî jinên lezbiyen nayên hesibandin. Mînak kesên emelyet nebûne, yanî zayenda xwe neguhertine, dişînin girtîgehên mêran. Di hucreyên yek kesî de tên hiştin. Min ev tecrîd di pirtûka xwe de vegotiye.  Ez bi kesekî re axivîm, li gorî vegotinên wî tevî ku koxuşa transan li Maltepeyê heye jî di hucreyê de tê girtin. Jinên trans di hucreyên yek kesî de tên girtin, dişînin girtîgehên mêran. Bi zorê porê wan tê jêkirin. Tazî lêgerîn dikin. Rastî tecawizê tên.  Rastî pêkanîn dij mirovahiyê tên.  Her tim rastî gotinên nefretê tên.”

'DI NAVA TECRÎDÊ DE TECRÎD'
Rosîda da xuyakirin ku ev bûyer piranî li girtîgehên wekê Tîpa F ya Bafra, Şakran, Tîpa T ya Şakranê, Salîhlî ya Manîsayê  tên jiyîn. Rosîda axaftina xwe wiha berdewam kir: “Li Şakranê jineke trans a bi navê Esra ku cezayê muebetê girtî heye. Şertên wê xerab in herhal, min nekarî nameyê jî bişînim. Di hevpeyvîneke rojnameya Meydan de ez bi rewşa wê hesiyam. Bi jinek trans ya bi navê Merve re nameyan ji hev re dişînin. Min ji Merve agahiyên têkildarî wê de girtin. Esra li girtîgehê bi çêkirina morîkan debara xwe dike. Rastî zextan tê. Her wiha jine trans a bi navê Funda heye. Niha li girtîgeha Tîpa E ya Eskîşehîrê dimîne. Ji ber zextan 13 girtîgeh guhertiye. Funda jî li girtîgeha Bafrayê gelek carî rastî şîdet û gotinên nefretê hatiye. Dîsa jineke trans a Azerî ya bi navê Sîbel heye.  Sîbel li derve ji aliyê muşteriyekî xwe ve rastî şîdetê tê û wê dide xebitandin. Pereyê wê jê digire. Sîbel wî dikuje. Parêzer wê naparêzin, Sîbel neçar dimîne xwe biparêze. Sîbelê 30 sal û 8 meh ceza girtiye. Niha li girtîgeha Maltepeyê tê girtin.”

Rosîda di dewama axaftina xwe de got ew jî di 21 saliya xwe de ji ber nasnameya xwe ya siyasî hatiye girtin û got: “Ez bi îdiaya endamtiya PKK’ê hatim girtin. Ez li girtîgeha Tîpa F ya hejmar 1 a Kandrayê mam. Min nasnameya xwe destpêkê ji îdareya girtîgehê re venegot. Lê min ji hevalên xwe yên hucreyê re vegot.  Wê demê ciwanekî hevzayend yê bi navê Roşîn Çîçek li Amedê ji aliyê malbata xwe ve hat kuştin. Vê bûyerê bandorek mezin li ser min kir. Min ji wezareta Dadê, komîsyona li hevkirina destûra bingehîn û girava Îmraliyê re name nivîsî. Kakila van nameyan di pirtûka min de heye. Di nameya ku min ji wezareta dadê re nivîsandiye, min got girtiyên trans û hevzayend rastî taciz, tecawizê tên. Di nameya ku min ji birêz Ocalan re nivîsî de jî min ji parêznameya Sosyolojiya Azadiyê mînak dan û min got çima gelê ku bedelê dide bi me bedelê dide. Îdareya girtîgehê ev name xwendin û zextan destpê kir. Ji ber nerehetiya çav ez çûm Nexweşxaneya Lêkolîn û Perwerdehiyê ya Kocaeliyê.  Doktorê nexweşxaneyê got divê ti biçî psîkiyatrîst. Min got çima, ji min re got ji ber nameyan. Tevî israrên min ez şandim. Armanca wan ev bû ku min bişînin hucreya yek kesî. Başe ku doktorê psîkiyatrîst baş derket. Rapor li gorî daxwaza min nivîsî.”

'LI ŞÛNA GIRTÎGEHÊ ÇÊBIKÎ ZÎHNIYETÊ BIGUHERE'
Rosîda bal kişand ser navê pirtûkê û got Volta wek tê zanîn gavê li girtîgehê ji serî heta seriyê din tê avêtinê ye û Çark jî hem çarka di pergalê de digere heye û hem jî çarka ku karkerên seksê bi şev derdikevin kolanan û davêjin heye, ji ber vê min her du kir yek.
Rosîsa wiha dawî li axaftina xwe anî: “LGBT’î ji kîjan dozê bikevin hundir bila bikevinê rastî cudahiyê tên. Jinek trans ji wezareta dadê re nameyê dişîne. Wezareta dadê dibêje wê di 2015’an de li Îzmîrê girtîgehek trans ava bikin. Li şûna ku girtîgehê çêdikin, bila zîhniyetê biguherin. Divê daxwazên LGBT’iyan bigirin.”

ji ANF